De SOBANE-strategie: een participatieve manier om bedrijfsrisico’s te beheren

De SOBANE-strategie is één van de methodes (OiRA, Kinney, SARIER, SOBANE, …) voor een doeltreffend en duurzaam preventiebeleid in een onderneming. Het is een globale en participatieve methode, ter beschikking gesteld door de overheid. De beschikbare tools per interventieniveau (zie verder) geven alle actoren van de onderneming de mogelijkheid om hun verantwoordelijkheid op te nemen.

De SOBANE-strategie werd ontwikkeld als hulpmiddel voor een dynamisch en doeltreffend risicobeheer. Zij omvat vier interventieniveaus:

• Screening (opsporing): de voor de hand liggende problemen worden geïdentificeerd met behulp van opsporingstools
• Observatie: problemen die niet werden opgelost in het eerste niveau worden grondiger onderzocht met behulp van observatietools
• Analyse: indien opsporing en observatie niet toelaten om een risico tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen, moet het probleem verder geanalyseerd worden om tot oplossingen te komen. Analysetechnieken worden aangereikt.
• Expertise: indien het uiterst complexe situaties betreft, en mogelijks bijzondere metingen, wordt de hulp van experten en expertisetools ingeroepen.

Deze 4 niveaus laten toe om op gestructureerde wijze de middelen en de competenties aan te wenden van de werknemers, en zo nodig van specialisten (bij het Analyse niveau) en van experten (bij het Expertise niveau), rekening houdend met de complexiteit van de problemen.

De eerste niveaus, Screening en Observatie, zijn gebaseerd op een participatieve benadering die rekening houdt met de kennis van de betrokken werknemers over hun eigen arbeidssituatie. De werknemers worden ertoe aangezet om over de problemen en de mogelijke oplossingen na te denken.

De Analyse en Expertise niveaus worden zo nodig aangewend voor de moeilijk in te schatten en op te lossen problemen. Die worden grondig onderzocht door specialisten (preventieadviseurs) en experten (consultancy, professoren, …). Hun technische en wetenschappelijke kennis en hun terreinervaring zijn een aanvulling bij de praktische kennis van de werknemers over hun werksituatie.

Doel van deze informatie

De Sobane-methode is participatief, alle geledingen in een organisatie, maar ook van er buiten, worden hierbij betrokken. Om grondig te werk te gaan dienen de verschillende stappen, onder toezicht van een aangestelde secretaris, grondig doorlopen te worden. Neem dan ook uitgebreid de werkwijze door!

De onderstaande overzichtstabel geeft een overzicht weer met telkens verschillende linken naar de verschillende niveaus van de methode. Uiteraard kunnen bepaalde onderdelen uit de methode dienst doen als ondersteunende documentatie bij andere risicoanalysetechnieken.

Via de linken kunnen alle nodige documenten gedownload worden. Zolang de aanwezige voorraad strekt, is het eveneens mogelijk om publicaties te bestellen.

Overzichtstabel SOBANE-methode

	NIVEAU 1 Screening	NIVEAU 2 OBservatie	NIVEAU 3 ANalyse	NIVEAU 4 Expertise
WANNEER?	constant	bij probleem	moeilijke gevallen	complexe gevallen
HOE?	eenvoudige observaties	kwalitatieve observaties	kwantitatieve observaties	gespecialiseerde metingen
WIE?	mensen uit het bedrijf	mensen uit het bedrijf	mensen uit het bedrijf preventieadviseurs	mensen uit het bedrijf preventieadviseurs experten
WELKE TOOL(S)? (klik op de linken)	OPSPORINGSTOOLS: Déparis ‘Moeder’ Déparis ‘Dochter’ > Houtsector extra checklist	OBSERVATIE - ANALYSE - EXPERTISE TOOLS PER RISICOFACTOR: Beeldschermwerk, Biologische agentia, Elektriciteit, Gevaarlijke chemische producten, Globale lichaamstrillingen, Hand-arm trillingen, Lawaai, Machines en handgereed-schappen, Musculoskeletale aandoeningen, Personeelsvoorzieningen, Psychosociale aspecten, Risico’s van brand of explosie, Thermische omgevingsfactoren, Veiligheid (ongevallen, vallen, uitglijden, …), Verlichting
				...
KENNIS m.b.t. ARBEIDSSITUATIE	Zeer hoog	Hoog	Gemiddeld	Laag
KENNIS m.b.t. GEZONDHEID	Laag	Gemiddeld	Hoog	Gespecialiseerd